Free INDONESIA Cursors at www.totallyfreecursors.com
RSS

About History,,,

Budaya Tutur Lisan dalam Masyarakat Toraja ( OSSORAN )

           Kenyataan sejarah orang toraja tdk mengenal "Budaya Literal", atau mewariskan sejarah dan budayanya lewat tulisan, namun hanya melalui "Tutur Lisan" (Ossoran). Mungkin krn itu banyak pihak yg meragukan ke-valid-an sejarah tutur orang toraja dan berpaling kepada berbagai sumber sejarah tertulis, seperti lontara bilang, penelitian ahli sejarah, dsbnya.
Terlepas itu semua, sy sangat kagum dan bangga bhw ada pujangga toraja yg bergelar "To Minaa", yg sungguh luar biasa mampu menuturkan secara lisan (mengandalkan daya ingat) suatu sejarah "awal penciptaan" dunia dan segala sesuatunya tanpa kesalahan sedikitpun dari 57 alinea atau 300 kalimat, seperti di bawah ini :

OSSORAN TEMPON DAOMAI LANGI'
( Naosso' Ne' Mani', To Minaa Daomai Sereale )

1. Langi'mo mula-mulanna sola tana. Nagaragai ampunna tana, ampunna lino. Sirampanammi kapa' langi' na tana. Dadimi tau a'pa', iamo tu: disanga Puangdilalundun, disanga Labiu-biu, disanga Indo' Ongon-Ongon, disanga Simbolongpadang.
2. Malemi Simbolongpadang sirampanan kapa' Riba'. Unggaragami kila', unggaragami sanda kadake, sisarakmi langi' na tana. Ma'kombongammi tu tau tallu, nakua: "Unggaragamo kadake siulu'ta — na mindamoki' ungkambi' tutungan bia' ?" Disituru'imi tu Labiu-biu ungkambi' tutungan bia'.
3. Malemi tu Indo' Ongon-Ongon rokko to kengkok, sirampanan kapa' Pong Tulakpadang. Unggaragami lino', usseno padang, unggaragami angin, unggaragami bongi. Malemi Puangdilalundun langngan langi' sirampanan kapa' Gaun Tikembong, dadimi Pong Bero-Bero.
4. Unggaragami Bintoen, unggaragami Bulan, unggaragami Allo. Iatonna dolona, masiang bangpa — tae' allo, tae' bongi. Sirampanammi kapa' Arrang di batu na Pong Bero-Bero. Dadimi Puang Matua Dolo disanga Puang Tongkon.
5. Sirampanammi kapa' Puang Tongkon tu Tumba' Paparilangi'. Dadimi Puang Matua, To petiro aluk, dadi Indo' Samadenna, dadi Barrang di Langi'. Malemi tama bulan Indo' Samadenna, male tama allo Barrang di Langi'. Untiromi kuli'na langi' Puang Matua — manippi'pa kuli'na langi' tonna dolona.
6. Iatonna dolona dao langi', piong ba'tan bangpa dipobo'bo', dena' dipomanuk. Ditunnukmi riti bulaan, die'te'mi kala'siri lambe'. Kombongmi sauan sibarrung, ombo'mi tandasan sikori-kori. Disondokammi sauran sibarrung daomai sapena langi'; ditampami kuli'na langi', disanga Patalabunga.
7. Tiballa'mi rante masangka', tidandanmi buntu malangka'. Ditampa nene'na batu disanga Patalabintin. Ditampami aluk 7 lise'na, 7 pulona, 7 ratu'na, 7 sa'bunna, 7 kotekna, 7 tampangna,7 sariunna.
8. Malemi nene'na sakke untongkonni sumengana lombok. Diembongmi bulaan tasak sola nene' tang karauan. Iamo ditampa nene'na bo'bo', disanga Bumbungan rante, diganti Datu Lamemme'.Ditampami nene'na to lino, Datu Laukku'; nene'na tominaa La'lang langi', diganti Kambunolangi'.
9. Ditampa nene'na to indo', Datu Mengkamma' (Karaeng Ma'loko-loko). Ditampa nene'na to burake, disanga Killi'-Killi'. Nene'na to ma'gandang, disanga Mandaikama. Nene'na kaunan, disanga Potto Kalembang, iamo to dipotedong-tedong uma, to dipokarambau tempe'.
10. Tae'pa sambo boko'na tonna dolona. Ditampami nene'na sampin, disanga Ungku, Rambutikembong tungka sanganna. Rindingnami, sikasiri' datu, sikatumpu' ampu lembang. Ditampami nene'na serre', disanga Datu Parerung. Ditampami nene'na pangngan, disanga Kaise'.
….dan seterusnya…… sampai dengan…..
57. Bendanmi surasan tallang. Paria surasan tallang. Bendanmi raukan tedong. Bendanmi bate manurun. Paria bate manurun. Bendanmi tananan bua' lo' padang di Marinding.

dikutip dari bpk. Edy Papayungan

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS